Phân tích màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt (đoạn trích cảnh VII vở kịch
"Hồn Trương Ba, da hàng thịt") của Lưu Quang Vũ.
Gợi ý
Nhập đề: Giới thiệu nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”
Thân bài
1. Giới thiệu chung
a. Xuất xứ - Hoàn cảnh ra đời
- Vở kịch được Lưu Quang Vũ viết năm 1981, công diễn lần đầu tiên năm 1984, sau đó được diễn lại
nhiều lần ở trong và ngoài nước.
- Cuộc đối thoại nằm trong cảnh cuối, lúc xung đột trung tâm của vở kịch lên đến đỉnh điểm (giữa linh
hồn và thân xác) Sau mấy tháng sống trong tình trạng "bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo", nhân
vật Hồn Trương Ba trở nên xa lạ đối với những bạn bè, người thân trong gia đình và tự chán chính mình.
b. Đề tài
c. Giải thích: có thể xem cuộc “đối thoại” là cách diễn đạt khác của sự xung đột giữa hồn và xác.
2. Khởi đầu cuộc đối thoại:
a. Hồn Trương Ba cảm thấy không thể sống như thế này mãi. Hồn muốn tách ra khỏi thân xác kềnh
càng, thô lỗ. Hồn to tiếng với thân xác, khẳng định bản thân vẫn tồn tại độc lập, vẫn cao khiết.
b. Cuộc đối thoại tiếp diễn với sự giễu cợt, tự đắc của xác, còn hồn càng lúc càng đau khổ, đuối lý, bế
tắc.
Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt diễn ra sinh động, giàu kịch tính, đầy ý nghĩa
triết lí (xung đột giữa linh hồn và thể xác, cái cao khiết và sự phàm tục). Tác giả cho thấy tinh thần là
cao quý, tuy nhiên cũng không nên coi thường những nhu cầu vật chất tầm thường, phàm tục nhưng
chính đáng.
3. Xung đột gay gắt qua đối thoại
a. Hành động kịch đẩy mâu thuẫn lên đến cao trào: xác hàng thịt tỏ ra lấn lướt, sỉ nhục hồn Trương Ba.
b. Hồn Trương Ba đau khổ tột độ, phải chấp nhận tiếp tục chung sống với thể xác phàm tục.
4. Khái quát:
a. Nội dung:
- Cuộc đối thoại giữa Xác hàng thịt và Hồn Trương Ba là cuộc đấu tranh giữa thể xác và linh hồn trong
một con người. Thể xác và linh hồn có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Thể xác có tính độc lập tương đối
của nó, có tiếng nói của nó, có khả năng tác động vào linh hồn. Linh hồn phải đấu tranh với những đòi
hỏi không chính đáng của thể xác để hoàn thiện nhân cách.
- Những thông điệp mà tác giả gởi tới người đọc:
a1. Được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình
vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn.
a2. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn.
a3. Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự
dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
b. Nghệ thuật:
- Xây dựng và phát triển xung đột kịch hấp dẫn, lôi cuốn; cùng một lúc đề cập được nhiều vấn đề xã hội
và triết lý sâu sắc;
- Xây dựng hình tượng nhân vật kịch có tính cách đa diện, phức tạp, sống động như chính cuộc đời;
- Hành động kịch tập trung, hợp lô gich, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa biến cố khách quan và xung
đột nội tâm;
- Ngôn ngữ kịch vừa có tính dân dã, bình dị, dí dỏm, vừa có tính chất triết lý thâm trầm.
Kết luận