Hiện trạng ở một số vùng miền trên đất nước ta, có một bộ phận mắc lỗi trong cách phát âm phụ âm đầu “s” và “x”. Điển hình, không phân biệt xử lý hay sử lý đâu mới là trường hợp đúng chính tả. Nếu bạn đọc đang cảm thấy băn khoăn hay phân vân về hai từ này, hãy cùng dịch thuật FAQTrans xem lời giải đáp ở bài viết dưới đây.

Trước khi đi vào phân biệt xử lý hay sử lý là cách dùng đúng với chính tả Tiếng Việt, chúng ta hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của từng từ.

Theo từ điển tiếng Việt, xử lý được xếp vào loại động từ. Diễn tả một hành động nào đó, mang ý nghĩa:

• Biến đổi một thứ gì đó phù hợp với mục đích của ta bằng cách tạo ra những tác động vật lý, hóa học nhất định.

Ví dụ: Tôi nghĩ chúng ta nên xử lý vết thương trước khi đưa cậu ấy đến bệnh viện.

• Phục vụ mục đích nghiên cứu, sử dụng bằng cách áp dụng các thao tác kỹ thuật nhất định vào một cái gì đó.

Ví dụ: Công ty thực hiện quy trình xử lý thông tin nhằm chọn lọc chính xác thông tin một cách đầy đủ, cập nhật và đồng bộ.

• Xem xét và giải quyết một lỗi hoặc một vi phạm nào đó liên quan đến quy định pháp luật về mặt tổ chức.

Ví dụ: Sau khi nhận thức tính nghiêm trọng của vụ việc, công an tiến hành điều tra và xử lí nghiêm minh.

Vậy sử lý hay xử lý từ nào mới đúng chính tả tiếng Việt? Bạn đọc hãy cùng dịch thuật FAQTrans phân tích thêm ý nghĩa của “sử lý”.

Sử lý có mang hàm nghĩa gì không?

Thực tế, chưa có một từ điển tiếng Việt nào ghi nhận sự tồn tại của từ sử lý. Đồng nghĩa với việc từ ghép sử lý này hoàn toàn không có ý nghĩa gì cả. Nhưng khi tách riêng thành hai từ “sử ” và “lý” lại mang nghĩa hoàn chỉnh.

• Sử (lịch sử nói tắt): Quá trình ra đời, phát triển và tiêu vong của một sự vật, sự kiện.

Ví dụ: Dân ta phải biết sử ta, cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.

• Lý: có thể là họ của người Việt Nam ta. Hoặc trong âm nhạc, lý là thể loại âm nhạc dân gian giản dị, mộc mạc của người Việt.

Ví dụ: Vị vua họ Lý đầu tiên trong lịch sử Việt Nam chính là Lý Bí (Lý Nam Đế). Ông là vị hoàng đế đã khai sinh ra nhà nước Vạn Xuân, một trong những triều đại phong kiến đầu tiên ở Việt Nam.

Xử lý hay sử lý mới là cách dùng đúng chính tả?

Như vậy qua những gì đã phân tích ở bên trên, FAQTrans có thể khẳng định với các bạn:

“Giữa xử lý hay sử lý thì xử lý mới là từ đúng chính tả. Xử lý là một từ ghép mang ý nghĩa hoàn chỉnh. Còn sử lý là từ sai chính tả, không mang một ý nghĩa nào cả. Từ sử lý cũng chưa từng được xuất hiện trong bất kỳ cuốn từ điển nào. Do nhầm lẫn “s” và “x” nên mặc dù cách viết khác nhau nhưng lại phát âm khá là giống nhau.

Khi xác nhận xử lý là từ đúng chính tả: “Xử lý hay xử lí: Dùng thế nào mới đúng?” là chủ đề cũng được nhiều người quan tâm. Tiện đây, dịch thuật FAQTrans sẽ lý giải ngay để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về thắc mắc này.

Năm 2018, Bộ Giáo dục & Đào tạo ra dự thảo quy định về chính tả trong sách giáo khoa. Theo đó, vẫn giữ nguyên cách viết “i” và “y” đã được Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam và Bộ Giáo dục quy định từ năm 1980. Như vậy, sau các phụ âm h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối, thống nhất viết âm “i” bằng chữ “i”.

Ví dụ:

• Bác sĩ chứ không viết bác sỹ.
• Hi sinh chứ không viết hy sinh.
• Địa lí chứ không viết địa lý.

Tuy nhiên có một thực trạng: Trong các bài viết, bài báo, “i” và “y” được dùng khá ngẫu hứng. Chẳng hạn, tên sách giáo khoa thì viết là “Vật lí” thay vì “Vật lý”. Còn tên tòa soạn tạp chí là “Vật lý & tuổi trẻ” thay vì “Vật lí & tuổi trẻ”. 

Như vậy, “xử lý” hay “xử lí” đều chấp nhận được tùy vào thói quen sử dụng của mỗi người.

Nguyên nhân vì sao dẫn đến nhầm lẫn xử lý và sử lý

Một trong những thắc mắc lúc này của nhiều người chắc hẳn là nguyên nhân nào dẫn đến nhầm lẫn sai chính tả xử lý hay sử lý. Có rất nhiều nguyên nhân, cụ thể có thể kể đến:

1. Đặc trưng ngôn ngữ của các vùng phương ngữ Việt Nam

Ở Việt Nam ta, với mỗi vùng miễn sẽ có phương ngữ và hệ thống ngôn ngữ khác biệt nhau. Khi phát âm sai thì trong quá trình viết hay sử dụng từ ngữ để tạo lập văn bản cũng không chính xác.

2. Nhầm lẫn cách phát âm “s” và “x”

Một nguyên nhân khác dẫn đến nhầm lẫn chính tả giữa xử lý hay sử lý là do cách phát âm không chuẩn phụ âm đầu “s” và “x”. Có khá nhiều người khi giao tiếp lại phát âm hai âm này tương đối giống nhau.

3. Ảnh hưởng từ việc nói ngọng

Hiện tượng phát âm không chuẩn cũng có thể xuất phát từ việc nói ngọng.

4. Chưa nắm rõ ý nghĩa của từ

Hệ thống từ ngữ Việt Nam vô cùng đa dạng và phong phú. Cộng thêm hiện tượng đồng âm khác nghĩa của từ đã gây khó dễ trong việc phân biệt phát âm xử lý hay sử lý.

5. Thói quen giao tiếp hàng ngày

Trong quá trình giao tiếp, do ảnh hưởng từ việc nghe sai dẫn đến thói quen dùng từ sai. Tuy nhiên lại không rèn luyện cách sử dụng từ cho đúng chính tả. Lâu dần, không còn phân biệt đâu là từ đúng, đâu là từ sai.

Làm thế nào để khắc phục lỗi sai chính tả xử lý hay sử lý

1. Tra từ điển để kiểm tra nghĩa của từ

Không chỉ riêng xử lý hay sử lý mà mà khi băn khoăn bất kì từ nào, bạn đều nên tra từ điển. Việc thường xuyên tra từ điển sẽ giúp bạn ghi nhớ từ chính xác hơn. Đồng thời cũng trau dồi thêm vốn từ vựng.

2. Luyện phát âm chuẩn

Việc luyện phát âm chuẩn sẽ giúp bạn ghi nhớ được xử lý hay sử lý là từ viết đúng. Tập phát âm chính xác phụ âm đầu “s” và “x” giúp bạn tránh nhầm lẫn giữa hai từ này.

3. Tạo thói quen sửa lỗi khi dùng từ chưa chính xác

Có một thực rằng nhiều người tuy biết mình đang dùng sai từ vì cảm thấy lỗi không quá quan trọng nên cũng không sửa chữa nữa. Theo thời gian, lỗi sai này đã trở thành một thói quen khó sửa. Do vậy, ngay từ đầu, nếu có dùng sai, hãy sớm khắc phục để giao tiếp trở nên hiệu quả hơn.

Qua những phân tích chi tiết ở trên, trường hợp xử lý hay sử lý là cách dùng đúng, Công ty dịch thuật FAQTRANS khẳng định rằng xử lý mới là từ viết đúng chính tả. Nếu bạn đọc đang mắc lỗi sai trong cách dùng từ này, hãy ghi nhớ những lưu ý mà chúng tôi đã nêu để sớm khắc phục và tạo lập được thói quen dùng từ đúng chỉnh tả. Mọi thắc mắc liên quan đến bài viết, quý khách có thể gửi thư để địa chỉ baogia.faqtrans@gmail.com. Chúng tôi sẽ phản hồi trong thời gian sớm nhất.

Trần Vĩnh Tiến tốt nghiệp trường Đại học tổng hợp Freiberg hiện đang là CEO & Co-Founder của FAQTRANS, là người có niềm đam mê và kinh nghiệm trong mảng ngôn ngữ, dịch thuật, phiên dịch. Mong muốn của tôi là mang đến một dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp, uy tín và bài bản nhằm giải quyết mọi nhu cầu của khách hàng. Ngoài ra, blog của tôi cũng chia sẻ các bài viết xoay quanh ngôn ngữ, văn hóa qua những trải nghiệm thực tế mà tôi đã đúc rút được